Contrast
Leerlijn: Dementie voor dummies
Dementie is een verzamelnaam voor meer dan 50 ziekten, waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken. Mensen met dementie hebben een combinatie van symptomen, zoals bijvoorbeeld geheugenverlies en veranderend gedrag. Wist je dat er ongeveer 270.000 Nederlanders dementie hebben? Het aantal mensen met dementie zal de komende jaren alleen maar verder toenemen. Zo zijn er in 2040 meer dan 500.000 mensen met dementie in Nederland. Da’s meer dan een half miljoen!
Daarom biedt Viattence haar vrijwilligers de mogelijkheid om de basis over (de omgang met) mensen met dementie te leren. Dat doen we door het verzorgen van workshops, maar ook met bijvoorbeeld deze leerlijn!
Voor wie is deze leerlijn?
Geen zorgen, je bent geen dummy. Maar je kunt wellicht wat handvatten gebruiken in de omgang met mensen met dementie. Daarvoor is deze leerlijn ontwikkeld! Deze leerlijn is geschikt voor personen die geen zorgachtergrond hebben, zoals: vrijwilligers, mantelzorgers, medewerkers zonder zorgachtergrond en andere geïnteresseerden. Inhoud Deze leerlijn bestaat uit theorie, video’s en animaties, casuïstiek, artikelen en een E-learning.
Inhoud van deze leerlijn
- Wat is dementie
- De leefomgeving
- Benaderingswijzen
- Communicatie
- Het levensverhaal
- Eten & drinken
- Cultuursensitieve zorg
- Diversen
Individueel of in groepsverband
Je kunt deze leerlijn individueel volgen. Het mooie is: hierbij hoef je niet alle onderdelen van deze leerlijn te volgen, maar je kunt er ook voor kiezen om losse onderdelen, op maat, op jouw tempo en op basis van jouw eigen leervraag te doorlopen.
Ook kun je samen met jouw (vrijwillige) collega’s deze leerlijn volgen. Tip: bespreek dan in je team over welk thema jullie willen leren. Je kunt bijvoorbeeld afspreken om ter voorbereiding op een overleg een video te bekijken om vervolgens samen in gesprek te gaan.
Wat is dementie
Onderstaande video geeft een uitleg over de ontwikkeling en het functioneren van het menselijk brein. Klik op onderstaande video om te bekijken.
De leefomgeving
De invloed van prikkels
Mensen met dementie kunnen de prikkels die op hen afkomen vaak moeilijk filteren. Dat betekent dat de omgeving vaak van grote invloed is op mensen met dementie. En daar een mooie uitdaging. Hoe kun je als zorgmedewerker de omgeving zo veranderen dat mensen met dementie minder overprikkeld raken?
In deze video gaat CCE-consulent Roos Zwart dieper in op de omgevingsfactoren die van invloed zijn op het gedrag van mensen met dementie. Als je weet wat die invloed is, kun je daar als verzorgende rekening mee houden. Daardoor verklein je het risico op het ontstaan van probleemgedrag. Roos geeft in de video praktische tips die je zelf kunt toepassen in de leefomgeving van cliënten.
E-learning: dementie en de fysieke omgeving
De fysieke omgeving kan bijdragen aan het probleemgedrag van cliënten. Welke factoren zorgen ervoor dat een cliënt zich niet fijn voelt? En hoe zorg je er met kleine aanpassingen voor dat dit wel het geval is?
Benaderingswijzen
Dementie herkennen
Hoe herken je iemand met dementie? En hoe ga je g-o-e-d om met iemand met dementie? Je leest het in onderstaande handreiking.
Klik hier om de kaart 'Dementie herkennen en ermee omgaan' te openen.
Omgaan met dementie
Hoe ga je goed om met iemand met dementie? En wat kun je beter niet doen? Wij zetten een aantal tips voor je op een rij in onderstaande video.
Kijk wat iemand met dementie wél kan
- Mensen met dementie huilen snel of voelen zich opgejaagd. Die emoties mogen er gewoon zijn. Benoem gevoelens die je ziet of hoort: "Ik zie dat u blij/bang/verdrietig bent".
- Bekijk samen foto's of luister/zing liedjes van vroeger. Het lange termijn geheugen is vaak nog goed!
- Geef ruimte voor een rustmoment. Zo kan iemand met dementie even tot rust komen en prikkels en informatie verwerken.
- Samen bewegen? Kijk wat iemand met dementie het prettigst vindt. Is fietsen of wandelen te inspannend? Samen tuinieren of even de hond uitlaten kan ook heel gezellig zijn.
- Laat iemand met dementie dingen ruiken of voelen als je het ergens over hebt. Dan begrijpt hij of zij beter wat je bedoelt.
- Een kalender en een klok kunnen duidelijkheid scheppen. Er zijn diverse geschikte modellen voor mensen met dementie in de handel.
Wat kun je beter niet doen? Oordeel niet te snel!
- Probeer niet te veel te corrigeren of tegen te spreken. Zo leg je de nadruk op wat iemand met dementie niet meer weet of kan.
- Praat niet te hard en ook niet te snel en ga ook zeker niet fluisteren. Zorg dat je rustig praat en goed te verstaan bent.
- Gedraag je niet vrolijker dan je je voelt. Iemand met dementie merkt meteen dat je niet echt vrolijk bent.
Levenskwaliteit bij dementie
Hoe kunnen we bevorderen dat mensen met dementie zo weinig mogelijk last ervaren van hun aandoening? Wat kun je daarvoor doen in het contact en de communicatie en hoe bied je emotionele steun? Over deze vraag gaat dit overzichtsartikel in de serie ‘Zorg voor levenskwaliteit bij dementie’.
Communicatie
Communiceren met mensen met een vorm van dementie, bijvoorbeeld Alzheimer, kan lastig zijn. Een alledaagse vraag als: wat hebt u vandaag gedaan? kan iemand onzeker maken, omdat hij of zij het niet meer weet. De 10 tips van de Academische Werkplaats Dementie helpen jou om goed contact te maken met mensen met dementie
10 tips om beter te communiceren met mensen met dementie:
- Maak je bekend. Noem iemand bij naam. Stel jezelf voor en vertel wat je komt doen. Een naambordje helpt. Iemand met dementie herkent jou mogelijk niet.
- Leg contact met aandacht. Ga dicht bij iemand met dementie staan. Zak door je knieën of ga op een stoel zitten. Houd je hoofd dicht bij het hoofd van de ander en maak oogcontact. Let op je mimiek en kijk vriendelijk. Pak iemands hand als hij of zij dat prettig vindt. Praat met zachte stem (tenzij iemand slecht hoort).
- Houd het simpel. Doe 1 ding tegelijk. Praat over 1 onderwerp en stel 1 vraag tegelijk. Houd het tempo laag en vermijd storende achtergrondgeluiden.
- Let op iemands reactie. Let op hoe iemand reageert en ga daarop in. Benoem de gevoelens die je bij iemand ziet of hoort (blijdschap, verdriet, boosheid, angst).
- Bevestig gevoelens. Beaam verdriet of boosheid. Geef iemand ruimte om zijn of haar gevoelens te tonen en ontken of negeer die emoties niet. Zeg niet: “Ik vergeet ook weleens wat”, maar bevestig dat het erg is om zo veel te vergeten.
- Ken iemands levensloop. Zorg dat je op de hoogte bent van belangrijke gebeurtenissen of periodes in iemands leven. Vraag de familie ernaar. Of vraag naar voorwerpen die veel voor iemand betekenen.
- Deel complimentjes uit. Geef iemand met dementie veel complimenten. Bedank uitbundig als iemand je geholpen heeft. Corrigeer zo min mogelijk en bestraf niet.
- Neem mensen met dementie serieus. Ga serieus in op wat iemand zegt en lach hem of haar niet uit. Probeer erachter te komen wat iemand bedoelt door verder te vragen of woorden of zinnen te herhalen.
- Vraag niet naar feiten of gebeurtenissen van vandaag of gisteren. Vraag: “Hoe was uw dag?”, of: “Hebt u een prettige dag gehad?” Vraag niet naar specifieke gebeurtenissen, zoals: “Was het bezoek van uw dochter leuk?”
- Toon betrokkenheid. Toon belangstelling voor iemands verhaal, ook als je het al meerdere keren hebt gehoord. Vraag door naar hoe iemand het beleefd heeft, wat iemand ervan vond.
Het levensverhaal
Een schoon bed, op tijd medicijnen krijgen, hulp bij het aankleden. Dit hoort allemaal bij ‘goede zorg’. Toch vinden de meeste ouderen dit niet het belangrijkste. Zij willen vooral het gevoel hebben dat medewerkers oog en oor hebben voor hoe het écht met hen gaat. Dat medewerkers weten wat belangrijk voor hen is en wat voor hen de dag de moeite waard maakt. De Kwaliteitsstandaard Levensvragen, onderdeel van het Register van Zorginstituut Nederland, onderschrijft dat.
De kracht van het levensverhaal
Gebeurtenissen uit het leven van de cliënt zijn soms de oorzaak van, of hebben invloed op het ontstaan van probleemgedrag. Het aanpassen van handelen en bejegening van de cliënt, op basis van zijn levensverhaal kan verbetering brengen. Onderstaande video legt de kracht van het levensverhaal uit.
Eten & drinken
Dementie veroorzaakt schade aan de hersenen. Hierdoor verwerken de hersenen informatie minder goed. Bij beginnende dementie is de schade nog niet zo groot. Mensen kunnen dan nog veel zelfstandig doen. Dit verandert wanneer de dementie verergert. Mensen worden afhankelijker van de hulp van anderen. Dit geldt ook voor hulp bij eten en drinken. Veel mantelzorgers willen dan nog graag iets betekenen op het gebied van eten en drinken. Toch kan het bijstaan van een naaste met dementie in het verpleeghuis ingewikkeld zijn.Lees meer.
Eten en drinken bij dementie: praktische tips
Hoe zorg je ervoor dat mensen met dementie genoeg eten en drinken? IDé verzamelde praktische tips. Met eenvoudige dingen kun je al veel bereiken.
Cultuursensitieve zorg
Bekijk onderstaande video met Turks-Nederlandse informatie
Diversen
Quiz
Maar liefst 1 op de 5 mensen krijgt een vorm van dementie. Door de vergrijzing zal het aantal mensen met dementie in de toekomst toenemen. Wat weet jij van dementie? Beantwoord 10 vragen in de dementiequiz en leer van de antwoorden.
Blogs
Op de website van Ervarea worden verschillende blogs geplaatst over dementie. Nieuwsgierig geworden? Je leest ze via de onderstaande knop.
Het is even na vier uur in de kleinschalige woning voor mensen met dementie als mevrouw De Wilde begint: “Ik moet naar huis.” Kort daarna is het mevrouw Miedema die volgt: “Ik moet naar mijn moeder, wie brengt me?" ..... lees verder