Contrast
Leerlijn: Dementie voor gevorderden
Dementie is een verzamelnaam voor meer dan 50 ziekten, waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken. Mensen met dementie hebben een combinatie van symptomen, zoals bijvoorbeeld geheugenverlies en veranderend gedrag. Wist je dat er ongeveer 270.000 Nederlanders dementie hebben? Het aantal mensen met dementie zal de komende jaren alleen maar verder toenemen. Zo zijn er in 2040 meer dan 500.000 mensen met dementie in Nederland. Da’s meer dan een half miljoen!
Daarom biedt Viattence haar vrijwilligers de mogelijkheid om de basis over (de omgang met) mensen met dementie te leren. Dat doen we door het verzorgen van workshops, maar ook met bijvoorbeeld deze leerlijn!
Voor wie is deze leerlijn?
Wellicht denk je: maar ik ben helemaal geen professional! De leerlijn is ontwikkeld voor mensen met een zorgachtergrond. Dat zijn dus bijvoorbeeld: helpenden, VIG-ers en verpleegkundigen. Laat je niet afschrikken door de term ‘gevorderden’. Heb je in het verleden een zorgopleiding afgerond? Dan is deze leerlijn geschikt voor jou! Deze leerlijn bestaat uit theorie, video’s en animaties, casuïstiek, artikelen en een E-learning.
Inhoud van deze leerlijn
Deze leerlijn bestaat uit theorie, video’s en animaties, casuïstiek, artikelen en een E-learning. In deze leerlijn komen de volgende onderdelen aan bod:
- Kennis van de hersenen
- Vormen van dementie
- Benaderingswijzen
- Sociale benadering
- Leefomgeving & prikkels
- Het levensverhaal
- Diversen
Individueel of in groepsverband
Je kunt deze leerlijn individueel volgen. Het mooie is: hierbij hoef je niet alle onderdelen van deze leerlijn te volgen, maar je kunt er ook voor kiezen om losse onderdelen, op maat, op jouw tempo en op basis van jouw eigen leervraag te doorlopen.
Ook kun je samen met jouw (vrijwillige) collega’s deze leerlijn volgen. Tip: bespreek dan in je team over welk thema jullie willen leren. Je kunt bijvoorbeeld afspreken om ter voorbereiding op een overleg een video te bekijken om vervolgens samen in gesprek te gaan.
Kennis van de hersenen
Dementie tast de hersenlagen in een bepaalde volgorde aan. Wat dat betekent voor iemand met dementie én voor verzorgenden wordt in deze video uitgelegd. Je leert hoe je kunt afstemmen op de bewoner, stress afbouwt en hoe je door je eigen inzicht en vakmanschap te vergroten op een fijne manier invulling kunt geven aan je werk.
Ook geeft deze video tips over helder en niet gehaast communiceren en op welke wijze je kunt meebewegen met bewoners.
Benaderingswijzen
Communiceren met mensen met een vorm van dementie, bijvoorbeeld Alzheimer, kan lastig zijn. Een alledaagse vraag als: wat hebt u vandaag gedaan? kan iemand onzeker maken, omdat hij of zij het niet meer weet. De 10 tips van de Academische Werkplaats Dementie helpen jou om goed contact te maken met mensen met dementie
10 tips om beter te communiceren met mensen met dementie:
- Maak je bekend. Noem iemand bij naam. Stel jezelf voor en vertel wat je komt doen. Een naambordje helpt. Iemand met dementie herkent jou mogelijk niet.
- Leg contact met aandacht. Ga dicht bij iemand met dementie staan. Zak door je knieën of ga op een stoel zitten. Houd je hoofd dicht bij het hoofd van de ander en maak oogcontact. Let op je mimiek en kijk vriendelijk. Pak iemands hand als hij of zij dat prettig vindt. Praat met zachte stem (tenzij iemand slecht hoort).
- Houd het simpel. Doe 1 ding tegelijk. Praat over 1 onderwerp en stel 1 vraag tegelijk. Houd het tempo laag en vermijd storende achtergrondgeluiden.
- Let op iemands reactie. Let op hoe iemand reageert en ga daarop in. Benoem de gevoelens die je bij iemand ziet of hoort (blijdschap, verdriet, boosheid, angst).
- Bevestig gevoelens. Beaam verdriet of boosheid. Geef iemand ruimte om zijn of haar gevoelens te tonen en ontken of negeer die emoties niet. Zeg niet: “Ik vergeet ook weleens wat”, maar bevestig dat het erg is om zo veel te vergeten.
- Ken iemands levensloop. Zorg dat je op de hoogte bent van belangrijke gebeurtenissen of periodes in iemands leven. Vraag de familie ernaar. Of vraag naar voorwerpen die veel voor iemand betekenen.
- Deel complimentjes uit. Geef iemand met dementie veel complimenten. Bedank uitbundig als iemand je geholpen heeft. Corrigeer zo min mogelijk en bestraf niet.
- Neem mensen met dementie serieus. Ga serieus in op wat iemand zegt en lach hem of haar niet uit. Probeer erachter te komen wat iemand bedoelt door verder te vragen of woorden of zinnen te herhalen.
- Vraag niet naar feiten of gebeurtenissen van vandaag of gisteren. Vraag: “Hoe was uw dag?”, of: “Hebt u een prettige dag gehad?” Vraag niet naar specifieke gebeurtenissen, zoals: “Was het bezoek van uw dochter leuk?”
- Toon betrokkenheid. Toon belangstelling voor iemands verhaal, ook als je het al meerdere keren hebt gehoord. Vraag door naar hoe iemand het beleefd heeft, wat iemand ervan vond.
Sociale benadering
Het verminderen van weerstand tegen de verzorging
Voor veel mensen met dementie levert de dagelijkse verzorging te veel prikkels op. Dit kan leiden tot onbegrepen gedrag en weerstand tegen de zorg. Hoe kun je inspelen op de behoefte van de cliënt en daarmee de dagelijkse verzorging soepeler laten verlopen?
Er zijn verschillende factoren die een rol kunnen spelen bij afweer tegen zorg. Deze factoren worden in deze video van de CCE toegelicht. O.a. schaamte, het team, kennis over het levensverhaal en karakter van een cliënt en de verschillende soorten dementie kunnen daarbij een rol spelen. Tot slot krijg je tips om weerstand te verminderen.
Sociale benadering
De sociale benadering van Anne-Mei Thé richt zich op de benadering van mensen met dementie. Het huidige aanbod van zorg en begeleiding richt zich te veel op de ziekte dementie en te weinig op de persoon en de omgeving. Hierdoor wordt de wisselwerking tussen de twee werelden van de mens met dementie in negatief opzicht versterkt en neemt de levenskwaliteit af. Het vergeten heeft invloed op de zingeving en het zelfvertrouwen, wat weer invloed heeft op relaties, sociale rollen en de omgeving.
Leefomgeving & prikkels
De woonomgeving
In dit artikel van innovatiekring dementie kijken we naar het fysieke woonomgeving, de inrichting van de omgeving heeft grote invloed op het welbevinden van mensen met dementie. Hoe kunnen we bevorderen dat mensen met dementie in de fysieke woonomgeving zo weinig mogelijk last ervaren van hun aandoening? Hoe kunnen we bevorderen dat zij zich daar geborgen en goed voelen en zich vrij en veilig kunnen voortbewegen?
Dementie en de fysieke omgeving
De fysieke omgeving kan bijdragen aan het probleemgedrag van cliënten. Welke factoren zorgen ervoor dat een cliënt zich niet fijn voelt? En hoe zorg je er met kleine aanpassingen voor dat dit wel het geval is?
Deze module geeft inzicht in de invloed van de fysieke woonomgeving op mensen met dementie. De module bestaat uit video's, animaties en vragen. Het doorlopen van de module neemt 20 minuten in beslag
Geluid en dementie
Mensen met dementie ervaren geluid anders dan mensen zonder dementie. Ze kunnen moeilijker storende geluiden negeren en begrijpen soms niet wat er om hen heen gebeurt. Daarom kan een omgeving met veel lawaai een onveilig gevoel geven. Het kan ook probleemgedrag voor hun omgeving veroorzaken, zoals onrust, depressie of nergens zin in hebben.
Mensen met dementie kunnen vaak niet zelf aangeven dat ze last hebben van geluiden. Ze zijn hiervoor afhankelijk van de mensen die voor hen zorgen. Mensen zoals jij!
Lees in dit artikel wat wij hebben ontdekt over de relatie tussen geluid en mensen met dementie. Maak ook gebruik van onze handige tips en lees het ervaringsverhaal van mevrouw Vermeer.
Een verstoorde prikkelverwerking
Deze module gaat in op de verstoorde prikkelverwerking bij mensen met dementie. Naast informatie beschrijft deze module interventies die je in kunt zetten bij mensen met een verstoorde prikkelverwerking. De module bestaat uit filmpjes, animaties, casuïstiek en vragen.
De invloed van prikkels
Mensen met dementie kunnen de prikkels die op hen afkomen vaak moeilijk filteren. Dat betekent dat de omgeving vaak van grote invloed is op mensen met dementie. Hoe kun je als zorgprofessional de omgeving zo veranderen dat mensen met dementie minder overprikkeld raken? Deze video van het CCE-consulent gaat dieper in op de omgevingsfactoren die van invloed zijn op het gedrag van mensen met dementie. Als je weet wat die invloed is, kun je daar als verzorgende rekening mee houden. Daardoor verklein je het risico op het ontstaan van probleemgedrag.
Het levensverhaal
De kracht van het levensverhaal
Cliënten in de langdurige zorg hebben een levensverhaal, een verhaal van mooie en verdrietige herinneringen. Het is een verhaal dat laat zien wie ze zijn. Maar de levensverhalen zijn door de jaren heen vaak verloren gegaan en worden dus ook niet verteld en gehoord. Welke krachten en kansen biedt een levensverhaal? Gedragskundige en CCE consulent Inge Goverde geeft in deze videopresentie over dit onderwerp.
Kijken naar het levensverhaal
Hoe belangrijk is iemands levensverhaal in de zorgverlening? Kan het levensverhaal probleemgedrag verklaren? Voor CCE-consulent Els Teune is het levensverhaal de echo die altijd meedoet: "Iemand ís zijn levensverhaal. Oh, mevrouw is al dertig keer verhuisd? Ja, dan snap ik wel dat ze zich niet wil binden."
Dementie en het levensverhaal
Deze module geeft informatie over het belang van het kennen van het levensverhaal. Gebeurtenissen uit het leven van mensen met dementie hebben soms invloed op de kwaliteit van leven. Het aanpassen van handelen en bejegening van de cliënt, op basis van zijn levensverhaal kan daarnaast van invloed zijn op het voorkomen van probleemgedrag. De module bestaat uit animaties, casuïstiek en vragen.
Diversen
Algemene informatie
Deze kennisbundel van Zorg voor beter/Vilans geeft actuele en betrouwbare informatie over dementie en zorg voor mensen met dementie. In deze bundel komen de volgende onderwerpen aan de orde:
- Grond en context van dementie
- Wat is dementie
- Wat is goede zorg en ondersteuning
Slechtziendheid en dementie
Dementie maakt je wereld al zo moeilijk te begrijpen. Laat staan wanneer je daarbij ook nog eens slechtziend bent. Hoe kun je daar op inspelen en het ontstaan van probleemgedrag voorkomen?
Slaapproblemen bij dementie
Ongeveer 50% van de ouderen heeft slaapproblemen. Slaapproblemen bij mensen met dementie kunnen van invloed zijn op het ontstaan van probleemgedrag. Deze module geeft informatie over slaapproblemen bij mensen met dementie en interventies die je in kunt zetten. Deze module bestaat uit video's, casuïstiek, animaties en vragen.